Aan niemand vertellen

Aan niemand vertellen, Simone van der Vlugt

Simone van der Vlugt staat bekend om haar spannende en meeslepende thrillers, heerlijk om te lezen. ‘Aan niemand vertellen’ werd mij dan ook meteen aangeraden door een vriendin. Behalve dat het een spannend boek is, krijg je ook nog een inkijkje in een moeilijk te begrijpen, psychische ziekte.

Vanaf pagina één is dit al een spannend boek, het verhaal grijpt je meteen aan. Simone van der Vlugt weet heel goed een spanningsboog te creëren die aan het begin al voelbaar is. Er wordt een lijk gevonden, niet zomaar een lijk, nee, deze man is heftig toegetakeld. De rechercheur die hierop afgaat heeft (natuurlijk) zelf ook het een en ander meegemaakt en worstelt hiermee tijdens het onderzoek. Wat ik leuk vind aan deze thriller, is dat je al heel snel weet wie de moorden pleegt, maar toch is het spannend. Wil je dit voor elkaar krijgen heb je natuurlijk een groot schrijftalent nodig.

Daarbij geeft dit boek je, naar mijn mening, best een realistische inkijk op de werkvloer van de politie. Natuurlijk zijn de moorden die er hier aan de lopende band plaats vinden in het echte politieleven uitzonderlijk en krijg je in dit boek niks mee van alle oersaaie administratieve bezigheden, maar toch vind ik dat het een idee geeft van het proces waarin een moord wordt opgelost. Voor het schrijven van dit boek heeft Simone van de Vlugt van ook goed onderzoek gedaan.

De stijl waarin Simone van der Vlugt schrijft is makkelijk te begrijpen en lekker om te lezen. Niet te veel moeilijke woorden en heldere dialogen. Simone van der Vlugt kiest precies de woorden die het interessant maken, maar vooral ook spannend. Dit merk je al in de allereerste twee zinnen van het boek: ‘De man staat op het dak van het flatgebouw, gevaarlijk balancerend op de rand. Het is een mistige, koude ochtend begin december, vanaf de grond is hij nauwelijks te zien.’ Dat het mistig en koud is, geeft je een beeld van hoe die man daar staat, dat maakt dat je het beter voor je ziet. Verder zitten er geen poëtische of morele bedoelingen verstopt in haar schrijfstijl (of ik heb ze niet opgemerkt), de stijl is ondergeschikt aan haar verhaal.

Op het eerste gezicht lijkt dit een literaire thriller zoals er veel van zijn. Een ingewikkelde moordzaak die uiteindelijk, in een spannende ontknoping wordt ontrafeld. Dit is ook zo, toch is het boek mij wel bijgebleven, niet om de spanning of het verrassende einde, maar op de psychologische kant van het verhaal: Maaike heeft een persoonlijkheidsstoornis, ze heeft eigenlijk twee persoonlijkheden. Aan de ene kant de lieve Maaike, maar aan de andere kant de boosaardige Tamara die alle moorden pleegt. Ik kende deze ziekte wel, maar wist er niet zo veel van, dit boek heeft mij er een duidelijker beeld van gegeven. Het omschrijven van deze psychische ziekte heeft ervoor gezorgd dat dit boek tóch origineel is.

Een boek om lekker weg te lezen, spannende verhaallijnen en interessante mensen. Hoewel ik `Aan niemand vertellen´ geen hoogwaardige literatuur vind, heb ik dit boek met heel veel plezier, in een adem uit gelezen!

Gebroken familie

Kom hier dat ik u kus, van Griet op de Beeck

Bij dit boek werd ik meteen gegrepen door de titel: ‘Kom hier dat ik u kus’. Het verraad namelijk nog niks over het verhaal, behalve dat het in het Vlaams is geschreven en een poëtische kant opgaat. Een prachtige liefdevolle titel ook, het heeft iets bijna kinderlijks. Nadat ik het boek gelezen had, ben ik drie recensies (1,2,3) gaan lezen. Met behulp hiervan vond ik mijn hoofdthema’s:

Ik denk dat een van de hoofdthema’s uit dit boek zoeken naar je plek in de familie is. Het boek gaat over Mona, een slim meisje van negen in een gezin dat langzaam uit elkaar valt. Haar, strenge, maar toch soms stiekem ook wel liefdevolle moeder sterft. Waar Mona nog het meest mee zit is dat ze niet moest huilen, ze lijkt meer bezig met hoe ze zich in deze situatie plaats moet geven dan het werkelijke missen van haar moeder. Er komt een ‘nieuwe mama’ en om haar niet te kwetsen wordt er geen woord meer gesproken over Mona’s biologische moeder (‘mijn mama’, zoals ze haar zo liefdevol noemt). Niemand lijkt zich raad te weten met de positie waar ze in zijn gekomen, de vader van Mona is het grootse deel van de tijd aan het werk en gaat ervan uit dat Marie, zijn nieuwe vrouw, de opvoeding op zich neemt. Hij vlucht als het ware. Marie is ontzettend egocentrisch en tegelijkertijd heel erg bang dat de kinderen haar niet mogen, alles wordt haar te zwaar. Mona vindt alles heel verwarrend, een vreemde vrouw die ze mama moet noemen, terwijl haar eigen moeder net overleden is? Ze begint zich steeds meer te bemoeien met haar broertje en wordt vroeg al ontzettend wijs. Het hele boek is geschreven uit het perspectief van Mona, eerst als negenjarige. Je merkt aan de zinnen die ze maakt dat ze duidelijk een kind is, al is het soms wat geforceerd. Toch zijn de beelden zo mooi, echt hoe een kind zo’n situatie ervaart. Helemaal aan het begin van het boek gaat Mona kijken bij de auto waarin haar moeder is overleden, op de ‘autobegraafplaats’, zo kinderlijk als ze dit beschrijft, zo heftig is dit tegelijkertijd. Wat moet zij nu en hoe kan zij een goede dochter zijn? Wanneer Mona ouder wordt is de vraag juist, hoe kom ik los van deze benauwende familie? En hoe wordt ik volwassen? 

Ook gaat dit boek over trauma’s en hoe je deze verwerkt. Het is duidelijk dat Mona een trauma op heeft gelopen toen haar moeder overleed. Dit trauma heeft zij, zeker aan het begin van haar leven, niet kunnen verwerken. Er kwam gewoon ‘vervanging’ en verder werd er niet meer over gesproken. De rest van haar leven leeft zij met een schaduwzijde van haar onverwerkte trauma en natuurlijk haar veeleisende stiefmoeder. Tot aan het einde van het boek vlot het niet zo tussen deze twee. Marie had hoge verwachtingen van de intelligente Mona, wanneer zij deze niet waarmaakt wordt zij niet helemaal meer goedgekeurd. 

Moeilijke familierelaties geschreven uit het perspectief van de dochter, eerst negen, toen vijfentwintig en tot slot vijfendertig. Een prachtig, bijna poëtisch portret waarin je de pijn en het verdriet van deze kapotte familie heel duidelijk voelt.

Gerard Reve: De ondergang van de familie Boslowits

De ondergang van de familie Boslowits

Het is geen toeval dat ik juist over de debuutroman van Gerard Reve, wereldberoemd in Holland, een tekstbeschouwing schrijf. Ik heb meer boeken gelezen van deze literaire held, maar ik wilde graag weten waar dit alles begon. Dit boek wordt door critici niet beschouwd als zijn beste boek en dat maakte mij zeer nieuwsgierig. Het boek gaat over, je raadt het niet, de ondergang van de familie Boslowits, een Joodse familie in de tweede wereldoorlog. Een dramatisch verhaal waarin een compleet gezin sterft. De structuur van het boek is helder, geen flashbacks of een ingewikkeld tijdsverloop, maar het is een chronologisch verhaal. De dramatische historie van de familie Boslowits wordt zeer nuchter omschreven, uit het perspectief van de zevenjarige buurjongen. Voor een zevenjarige jongen is de schrijfstijl ontzettend sjiek en ouderwets. Emoties worden ook niet voorgekauwd in dit boek, er staat beschreven wat er gebeurd en hoe andere personages hierop reageren, maar niet hoe erg het wel niet is. Ook staat nergens in dit boek dat de familie Joods is, misschien waren ze wel communisten of een andere vervolgde groep. Toch denk ik dat de familie Boslowits Joods was, dit merkt je in kleine stukjes tekst. Op een geven moment was er een razzia in Amsterdam en de zoon Boslowits, Hans, is weg. Tante Jaanne, moeder Boslowits vraagt aan Simon of hij hem op wil halen. Waarom het voor Simon niet gevaarlijk is om naar buiten te gaan wordt niet uitgelegd, dit is typerend voor Reve’s insteek in deze roman. Ik denk dat het verzwijgen een manier van Gerard Reve was om er juist extra de nadruk op te leggen. Gerard Reve heeft zich gedurende zijn hele leven heel kritisch geuit, daarmee heeft hij voor veel politiek debat gezorgd. Hij deed racistische, godslasterende en homofiele uitingen. Wat ik gek vind, is dat je dat totaal niet terugziet in dit boek, eigenlijk staat er géén kritische uitlating in. De werkelijkheid wordt tot in detail beschreven, wat overigens wel erg naturalistisch is, maar er wordt geen enkele mening duidelijk! De kracht van het boek zit ook hierin, het zelfs moeten nadenken, omdat er zo weinig meningen en kritische opvattingen in staan, kan je veel beter die van jezelf vormen. Ik vond het een heel bijzonder oorlogsboek, in elk ander boek over de oorlog dat ik heb gelezen wordt de ernst van de zaak benadrukt, maar in dit boek wordt de oorlog op een compleet andere manier benadert. De oorlog in het alledaagse leven. De tragiek van het boek heeft mij zeer geraakt, in de kleinste details voelde ik de ernst van de oorlog, in de terloopse zinnen merkte ik de hopeloosheid. Je kan duidelijk zien dat dit boek een typisch naoorlogs boek is. Het gaat namelijk, heel simpel, over de oorlog, dat is het absolute onderwerp, al wordt het niet benoemd. Het is geen optimistisch boek dat bijdraagt aan de wederopbouw, in tegenstelling tot wat de wat oudere schrijvers in deze tijd graag gezien hadden, maar een precieze beschrijving zonder teveel poespas. Ik moest er even aan wennen, maar ik vind het zeker een heel goed boek!

Normaal is zo gek nog niet

Kaas, van Willem Elsschot

In het boekje Kaas is er één hoofdpersoon, alles draait om Frans Laarmans. Frans Laarmans is een man van middelbare leeftijd, hij heeft een vrouw en kinderen en een simpele baan als klerk (ambtenaar) bij the shipbuilding company. Hij leidt aanvankelijk een burgerlijk, bijna deuzig bestaan. Naarmate het boek vordert, leer je dit karakter steeds beter kennen. Frans Laarmans is manipulatief, maar onbewust. Zonder dat hij het zelf merkt, raakt hij onder de indruk van de mannen die hij eerst maar een stelletje hoge pieten vond. Hij wil hier zelfs heel graag bij horen. Daarbij is Frans Laarmans een figuur die geen nee kan zeggen. Het liefste is hij niemand tot last en stelt hij niemand teleur. Dit komt ook een beetje voort uit gemakzucht. Ja zeggen op vragen is nu eenmaal gemakkelijker dan nee zeggen en je verantwoorden. Ook is Frans Laarmans impulsief, voor je het jezelf, als lezer, goed beseft heeft meneer zich volop in zijn kaashandel geworpen. Hij stort in het diepe, en hoe. Wat mij opviel is dat ik me maar nauwelijks kon vinden in dit toch wat onbeduidende figuur. Hij blijft een beetje oppervlakkig en lijkt nergens een echte passie voor te hebben, ook niet voor zijn vrouw en kinderen. Hij verandert al snel in het boek. Hij begint als een eenvoudige man, die blij is met zijn eenvoudige leven. Via zijn broer, een welgeleerd man, komt hij in aanraking met meneer Schoonbeke en een heel stel rijke figuren. Hoe meer hij met deze mensen omgaat, hoe ijdeler Frans Laarmans wordt. Je merkt het in de manier waarop hij tegen zijn vrouw en kinderen praat, maar vooral in zijn veranderende schrijfstijl. Hij gebruikt duurdere woorden en denkt neerbuigender over andere mensen. Vooral met zijn vrouw zie je in dit boek een duidelijke worsteling, eerst ziet hij haar als gelijke en als zijn geliefde. Wanneer hij “belangrijk” wordt, begint hij steeds geringschattender tegen haar te praten, maar tegelijkertijd beseft hij hoezeer hij haar nog steeds nodig heeft. Uiteindelijk “stort de kaastoren in”. Frans Laarmans was meer bezig met het inrichten van zijn kantoor en het bedenken van een passende naam, dan het werkelijk verkopen van de twintig ton kaas. Zoals alles, wil hij dit het liefste zo stil mogelijk houden en hij keert terug naar the shipbuilding company, waar hij met meer liefde dan ooit tevoren weer aan de slag gaat, tevreden met zijn normale bestaan.

Is dit een mens?

"Is dit een mens?" van Primo Levi

Is dit een mens, van Primo Levi, is het aangrijpendste boek dat ik ooit gelezen heb. Voordat ik het boek gelezen had en alleen de titel tot mij nam, dacht ik dat deze centrale vraag ("is dit een mens?) op de nazi-Duitsers of op Hitler sloeg. Tijdens het lezen van dit boek veranderde deze veronderstelling, deze vraag gaat over de mensen ín het kamp, de mensen die ten onrechte als beest, sterker nog, als grof vuil werden behandeld. Het boek gaat erover hoe verschrikkelijk zielloos je hiervan wordt. De vraag die centraal gesteld wordt, is bij de titel al verklapt: "Tot welk punt is een mens nog menselijk?" In dit boek beschrijft Primo Levi, een Joodse Italiaan, zijn tijd in Buna-Monowitz, een concentratiekamp in Auschwitz. Primo Levi is een van de vijf overlevenden uit een groep van 650 Italiaanse Joden. Ik vind dit biografische boek, een ontzettend goed en indrukwekkend boek.

Ten eerste vind ik de schrijfstijl van Primo Levi heel erg mooi. Want ondanks dat dit zijn eigen, verschrikkelijk onterechte geschiedenis is, lijkt hij hier afstand van te kunnen nemen. Hij beschrijft de gebeurtenissen in het kamp vaak sober en objectief, zonder wrok. Ook de psychologische effecten hiervan, die hij duidelijk meeneemt in zijn verhaal, beschrijft hij als van een afstand waargenomen.

Ook de intentie van Primo Levi komt duidelijk naar voren. Hij wil vertellen over hoe je veranderd in zo'n kamp, over hoe je overlevingsdrang de macht over neemt en hoe solidariteit afzwakt. Het is ieder voor zich. De vraag "is dit een mens" wordt ook beantwoord in dit stukje: "Wie doodt, is een mens, wie onrecht doet of lijdt is een mens; geen mens is hij die elk gevoel van grenzen verloren heeft en zijn bed deelt met een lijk. Wie heeft afgewacht tot zijn bedgenoot klaar was met sterven om hem een stuk brood af te nemen, is, ook al heeft hij daar geen schuld aan, verder verwijderd van het model van de denkende mens dan de primitiefste Pygmee of de gruwelijkste sadist.” Hier blijkt dat Primo Levi de gevangen in het kamp, en dus ook zichzelf, op dat moment niet meer beschouwde als denkend mens. Levi wil dat overbrengen, dat je in een concentratiekamp zo veranderd, dat je voor zijn gevoel geen mens meer bent.

Juist omdat Primo Levi zo objectief en sober schrijft, raakt dit boek mij diep. Het zet mij aan het denken. Ook kreeg ik door dit boek een realistischer   beeld van de gebeurtenissen in de concentratiekampen. Dat je jezelf niet meer als mens ziet, dat gevoel lijkt mij zo verschrikkelijk dat ik mij er maar weinig voor bij kan stellen. Ik heb dan ook diepe bewondering voor, hoe Primo Levi dit niet alleen overleefd heeft, maar ook nog prachtig heeft weten op te schrijven in dit boek.

Dit boek komt, al met al, heel hard binnen. Niet alleen zijn heftige, geschiedenis en zijn kritische analyserende blik maken dit boek tot ontzettend geslaagd, maar ook zijn mooie, objectieve schrijfstijl maakt dit boek zeer indrukwekkend. In dit boek lees je, uit de ogen van een overlevende, hoe het geweest moet zijn in een concentratiekamp, iets waar wij tegenwoordig niets meer mee te maken hebben. En ondanks dat dit erg heftig is, raad ik dit boek iedereen aan.

Link naar een goede recensie: recensie

Geloof, gestoordheid en wetenschap

De Engelenmaker van Stefan Brijs 

Geen hedendaags verhaal, bijzondere mensen, naargeestige plaatsen en aparte afwijkingen typeren dit boek. Victor Hoppe, een getraumatiseerde wetenschapper met asperge, keert na een lange tijd terug naar zijn zeer gelovige geboorteplaats. Hoppe heeft drie kinderen, die klonen zijn van hemzelf, maar dit wordt in de loop van het verhaal pas duidelijk. Strijden met God, goed en slecht, leven en dood zijn thema's die allemaal in dit boek voorkomen. Ondanks dat het een naar verhaal is, vind ik "De Engelenmaker" een goed boek. 

Ten eerste zit er een goede verhaallijn in, gebeurtenissen lopen soms wat door elkaar heen, maar daardoor blijf je alert en het verhaal blijft spannend. Doordat aan het begin van het boek alles nog niet helemaal duidelijk is, bijvoorbeeld over zijn drie "zonen" word je nieuwsgierig en wil je meteen doorlezen. 

Ook zijn de onderwerpen in dit boek meteen pakkend, hierover had ik nog nooit gelezen. Omdat Victor een hazenlip heeft, is hij door zijn ouders verstoten en in een tehuis voor debielen geplaatst. Alleen dit is al een heel interessant onderwerp waar nog niet veel over geschreven is. Daarbij komen zijn asperger, zijn drang om nieuw leven te creëren (door te klonen) en zijn obsessie met het geloof ook voor als onderwerpen. Al deze bijzondere onderwerpen maken het boek heel origineel. 

Vele maatschappelijke thema's komen in dit boek aan het licht: abortus, roddelen, leven en dood, goed en slecht, toekomstinzichten en godsdienst. Wat kan en wat niet? Dat lijkt soms de centrale vraag in het verhaal. Godsdienst is een van de hoofdthema's, Victor houdt hierover nogal vreemde ideeën op na, God is slecht, in zijn ogen. Daardoor gaat Victor in dit boek eigenlijk "de strijd aan" met God. Christelijke symboliek zit door het verhaal heen verweven, sommige gebeurtenissen refereren aan verhalen in de bijbel. Aan het einde valt dit allemaal op zijn plaats. Verscholen in het bizarre verhaal van een gestoorde wetenschapper zitten heel veel moeilijke kwesties uit het dagelijks leven verborgen. Dit boek is dus echt geschreven met een intentie en genoeg stof om over na te denken.

De stijl waarin dit boek geschreven is, is heel pakkend en beeldend. Het kleine, benauwde stadje, waar dit verhaal zich voornamelijk in af speelt, beeld je je helemaal in. Ook schrijft hij mysterieus, het verhaal is luguber en door zijn stijl komt dat er extra goed uit. Bij elke nieuwe openbaring schrik je toch weer en lees je meteen door. De gesprekken die worden gevoerd zijn realistisch opgeschreven, zodat je je goed kunt inleven in de personages. 

Al deze gegevens maken dit verhaal dus tot een zeer geslaagd boek. Vrolijk word je van dit verhaal zeker niet, het zit vol nare ervaringen en gruwelijke praktijken. Maar het boek geeft een mooi beeld van een boeiende, gestoorde wetenschapper die de strijd aangaat met God in zijn zeer gelovige geboorteplaats. Stefan Brijs heeft een boek geschreven dat bijblijft en doet nadenken!  

Het eiland onder de zee, geschreven door Isabel Allende

Korte samenvatting

Het eiland onder de zee speelt zich af in de achttiende eeuw, op de caribische eilanden. Het gaat over Zarité, een slavin. Als negentienjarig meisje wordt zij verkocht aan Valmorain, die een plantage heeft op het eiland Saint Dominque. Valmorain heeft, wat heel normaal was in die tijd, het idee dat negers een lage intelligentie hebben, en gewelddadig zijn. Hij heeft een vrouw uit Cuba, die veel psychische problemen krijgt, en daarom stort hij zich op Zarité. Zarité krijgt een kind van hem, maar mag het niet houden. De vrouw van Valmorain krijgt ook een kind, Maurice. Zarité voedt Maurice op als een eigen zoon. Een jaar later wordt Zarité opnieuw zwanger van Valmorain, deze keer mag zij haar meisje, Rosette, wel houden. Dit is omdat de vrouw van Valmorain nu al zo gek is dat ze niet meer helemaal doorheeft wat er gebeurd. Maurice en Rosette groeien op als broer en zus. In de periode waarin dit verhaal afspeelt komt de slavernij veel ter discussie, steeds meer mensen vinden dit systeem eigenlijk niet rechtvaardig. Maar aan de andere kant zouden ze niet weten hoe het anders moest, een plantage zonder slaven? Ook op de plantage van Valmorain komen deze gevoelens van oneerlijkheid steeds meer naar boven. De plantage wordt overompeld door de eerste echte slavenopstand. Zarité helpt Valmorain, met de kinderen, van het eiland af te komen. Zarité vestigt zich in New Orleans. Hier vindt Zarité de liefde, waar zij zo lang naar op zoek was. 

Nieuwe kaft

 

Op mijn vernieuwde kaft zie je een vrouw, met haar ogen dicht. Ze kijkt een beetje droevig. Het verhaal gaat over Zarité, en zij maakt heel veel nare dingen mee in haar leven. Als kind wordt ze misbruikt, haar eerste kind moet zij afstaan en ze zit in de constante tweestrijd tussen haar vrijheid en haar kinderen, die haar aan Valmorain binden. Verder heb ik de voorkant simpel gehouden, omdat het boek zelf al heel indrukwekkend is. Wel denk ik dat deze kaft uitnodigend is. Je legt namelijk niet meteen een link tussen een droevige vrouw op de kaft en de naam: `Het eiland onder de zee` 

Voor de achterkant van het boek heb ik gekozen voor een fragment, helemaal aan het begin van het boek. Ik vind dat dit een mooie inleiding voor het verhaal is en dat dit uitnodigt om het boek te gaan lezen. De quote eronder vind ik passend omdat eigenlijk het hele boek gaat over vrijheid, over wat je allemaal over hebt voor je eigen vrijheid. 

Stijl

Isabel Allende heeft een erg prettige schrijfstijl. Ze schrijft met veel metaforen, zodat je je helemaal kan inleven. Ze beschrijft heel mooi, uit het oogpunt van een slavin, hoe dat leven geweest moest zijn. In het boek blikt Zarité terug op haar leven, vol met gebeurtenissen en emoties. Ook beschrijft ze goed de tijd waarin Zarité leefde. De veranderende gedachten, de standaarden van toen, het is geschreven alsof Isabel Allende er zelf bij was. De verhaallijnen, de verschillende boodschappen en de personages, die in dit boek zitten, zijn goed met elkaar verbonden.

Brieven aan de hoofdpersoon

Hoi Zarité,

Wat een moeilijk leven heb jij al achter de rug! Veel verschillende invloeden en keuzes die je moest maken! Ik heb een paar vragen aan je: Toulouse Valmorain heeft je misbruikt en je slecht behandeld, waarom heb je toch besloten hem te helpen om te vluchten? In het boek lijkt het alsof jij jouw leven heel vanzelfsprekend vindt, ergens is dat ook wel logisch, je leeft maar een leven.. Maar heb je nooit gedacht: Was ik nou maar geboren als iemand anders, of op een andere plek, in een andere tijd? Mijn laatste vraag is: Jouw zoon, of eigenlijk, jouw aangenomen zoon, Maurice, is gaan reizen, hij zoekt jullie bijna nooit meer op en stuurt ook niet veel brieven. In het boek schrijf je hier niet heel uitgebreid over, maar vindt je dat niet heel erg? Ten slot wilde ik nog even zeggen dat ik heel veel respect voor je heb, om met zo´n bewogen leven nog steeds te kunnen genieten van de mooie dingen in het leven. 

Groetjes Imme 

Hoi Imme,

Valmorain heeft mij inderdaad niet goed behandeld, maar voor de tijd waarin ik leef valt dit nog heel erg mee. Ik ken veel vrouwen die het nog veel zwaarder hebben gehad, en ook nog steeds slavin zijn. Ik heb gekozen om hem te helpen omdat hij de macht had over mijn twee kinderen. Ik zou nooit door het het leven kunnen zonder mijn kinderen, wanneer zij mij nodig hebben moet ik er voor ze zijn. Tuurlijk heb ik er wel eens over nagedacht, hoe zou ik hebben geleefd als ik blank was? Maar dat heeft helemaal geen zin, mijn leven is al met al mooi, ik heb twee prachtige kinderen, en ik ben nu vrij! En over mijn zoon Maurice, tuurlijk mis ik hem. Ik mis hem met heel mijn hart. Maar hij moet zijn eigen pad volgen. Als hij vindt dat hij moet reizen, moet hij dat doen. Hij is een volwassen man, ik kan dat alleen maar accepteren en respecteren. Bedankt voor de brief en geniet van je vrije leven!

Groeten, Zarité